فصلنامه

مقدمه و هدف: یکی از عمده ترین مشکلات سلامتی در دوران سالمندی دردهای مزمن است، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد در بسیاری از سالمندان، این نوع درد به شکل مناسبی بررسی و تسکین نمی یابد. به همین دلیل دسترسی به اطلاعات دقیق و کافی پیرامون وضعیت درد مزمن برای مدیریت مؤثر این نوع درد، ضروری است. بدین جهت، این مطالعه با هدف بررسی  شیوع و ویژگی های درد مزمن در سالمندان انجام شده است.

مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع همبستگی است که در آن 205 سالمند مبتلا به درد مزمن، مورد بررسی قرار گرفتند.  شیوه نمونه گیری به صورت  خوشه ای چند مرحله ای، بوده  است که  در فاصله زمانی 6 ماه  در مراکز بهداشتی درمانی شهر اهواز انجام شده است. میزان درد مزمن با استفاده از نسخه کوتاه شده پرسشنامه درد مک گیل ارزیابی شد. اطلاعات مربوط به متغیرهای جمعیت شناختی نیز توسط پرسشنامه محقق ساخته بررسی شد. پایایی پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ  و همسانی درونی ارزیابی گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های تحلیلی آماری تی مستقل و به کمک نرم افزار SPSS (نسخه 21) انجام شد.

یافته‌ها: درد زانو بیشترین محل درد درد  (80%)  و درد ناحیه  شکم   (13%) کمترین محل درد در سالمندان بود. 85%  آنها در بیش از یک ناحیه درد داشتند و 15% تنها در یک ناحیه از بدن خود احساس درد می کردند. بیشترین رتبه درد عدد شش (32%) و کمترین، عدد دو (1%) بوده است. درد‌های پیچشی(گرفتگی عضلانی) (80%)  بیشترین و درد تهوع آور (22%)  کمترین نوع درد بوده است. درد  ناراحت کننده (33%)  بیشترین و درد غیر قابل تحمل (19%) کمترین شدت درد در سالمندان گزارش شد. میانگین درد مزمن در سالمندان 26/03 بوده است به طوری که بیشترین میزان درد، درد بین 20 تا 39 (52%) بود. میانگین درد در زنان، گروه سنی 65 ساله و بالاتر ، افراد مجرد و  افراد با تحصیلات زیر دیپلم،  بیشتر بود  (P<0/05)، ارتباطی بین  متغیرهای مالکیت مسکن و میزان درآمد با میزان درد مشاهده نشد (0/05 P > ).

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه بیانگر  بالا بودن شیوع درد مزمن در سالمندان شهر اهواز بوده است. توجه به ویژگی های درد مزمن  در سالمندان برای شناسایی گروه های آسیب پذیر و ارائه مراقبت های بهتر، ضروری است.  یافته های حاصل از این پژوهش می تواند در برنامه ریزی جهت مدیریت مؤثر درد مزمن به وسیله محققین، مسئولان و متولیان برنامه ریزی، سودمند باشد.