فصلنامه

مقدمه وهدف: عوامل مختلف شخصیتی و انتخاب زندگی فعال می­تواند مستقیما بر سبک زندگی و رفتارهای افراد سالمند تأثیرگذارد، بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه عوامل شخصیتی و تکانشگری در مردان سالمند فعال و غیر فعال در شهر تبریز طراحی شده است.

مواد و روش­ها: پژوهش حاضر از نوع علی-مقایسه­ای پس رویدادی به همراه طرحی توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه این پژوهش شامل سالمندان سالم شهر تبریز با دامنه سنی 60-85 سال در سال 1391 بود که 90 نفر از آنها به صورت دردسترس انتخاب شدند. برای بررسی عوامل شخصیتی از پرسشنامه پنج عاملی NEO و برای بررسی تکانشگری از پرسشنامه تکانشگری بارت استفاده شد. به دلیل کامل نبودن برخی از پرسشنامه­ها در مجموع 80 پرسشنامه بررسی شد (40 سالمند فعال و 40 سالمند غیر فعال). برای بررسی داده­ها از آزمون­های تی مستقل، تحلیل واریانس و ضریب همبستگی پیرسون و نرم افزار spss نسخه 19 استفاده شد

یافته ­ها: بر اساس نتایج به دست آمده، تفاوت معناداری بین سالمندان فعال و غیرفعال در خرده­مقیاس گشودگی  (0/013=p) وجود داشت. همچنین بین این دو گروه از لحاظ تکانشگری و اغلب عوامل شخصیتی تفاوت معنی داری وجود نداشت. از سوی دیگر رابطه مستقیم معنادار بین متغیرهای تکانشگری کل با روان­نژندگرایی (0/393=p=0/02 ,r) و رابطه معکوس معناداری با برون­گرایی (0/320-=rr، p=0/013)، موافق بودن (0/598-=p=0/001,r) و باوجدان بودن (0/648-=p=0/01,r) وجود داشت. در ارتباط با عوامل تکانشگری همانند تکانشگری کل، عوامل بی­ برنامگی (0/272=p=0/037,r) و تکانشگری حرکتی (0/320=p=0/013,r) و تکانشگری شناختی (p=0/003،r=0/386) با روان نژندگرایی رابطه مستقیم معنی‌دار و با برون­گرایی (0/317-=p=0/014,r)، موافق بودن (0/447-p= 00/01,r=) و باوجدان بودن (0/528-p=0/001 ,r=) رابطه معکوس معنی‌داری داشت.

نتیجه­ گیری: تفاوتی بین مؤلفه های تکانشگری و خرده مقیاس های عوامل شخصیتی (بجز گشودگی) در دو گروه مردان سالمند فعال و غیرفعال وجود نداشت. با این حال بین تکانشگری کل با برخی عوامل شخصیتی رابطه وجود داشت که می تواند متأثر از عوامل متعددی از جمله میزان فعالیت باشد.